Iemand is aardig of niet aardig. Je bent goed of slecht. Een film is geweldig of juist vreselijk. Wat er ook gebeurt, je hebt direct een streng oordeel klaar. Een middenweg is er niet. Jouw wereld is zwart of wit.
Star denken
Deze manier van denken wordt ook wel zwart-witdenken genoemd. Het is een starre manier van denken die heftige emotionele reacties kan oproepen. Zijn dit vooral positieve gevoelens, dan is er (meestal) geen probleem. Verval je in negativiteit en heftige nare gevoelens, dan is het een ander verhaal.
Invloed op zelfbeeld
Grootste gevaar is de invloed op je zelfbeeld. Je voelt je een mislukkeling als je niet volmaakt of briljant bent. Maak je een fout, dan straf je jezelf genadeloos af. Je bent waardeloos, hebt gefaald of bent nergens goed in. Je wordt onzeker en kan in een negatief denkpatroon belanden. Een negatief denkpatroon versterkt je negatieve gevoel. En zie daar: je ellendige, uitzichtloze situatie is een feit.
Veelgebruikte woorden
Zwart-witdenkers gebruiken vaak woorden zoals: altijd, iedereen, alles en nooit.
Zij is altijd vervelend.
Iedereen ziet dat ik een blunder heb gemaakt.
Ik ben in alles slecht.
Hij zal nooit veranderen.
Scheef beeld
Dit is natuurlijk niet de werkelijkheid. Geen enkel mens is ALTIJD vervelend. Niet iedereen zal jouw blunder opmerken. Misschien ben je slecht in bepaalde taken en vaardigheden, maar iedereen heeft wel ergens een talent voor. Of iemand zal veranderen kun je niet met zekerheid zeggen. Je kunt dit hooguit inschatten.
Scheef oordeel
Zwart-witdenken vertekent dus je wereld. Helemaal als je over mensen oordeelt. Mensen zijn simpelweg te complex om ze in een klein hokje te stoppen. Een lief mens is ook weleens vervelend. Een rustig persoon is ook weleens druk. Een positief ingesteld mens kan ook weleens negatieve gedachten hebben.
En nu?
Stop met zwart-witoordelen. Het is beter om in percentages te denken. Bijvoorbeeld: 60% van mij is doodsbang om een fout te maken, maar 40% houdt zich staande en is vol vertrouwen. Zo'n 70% van de tijd lijkt hij vreselijk met zichzelf bezig te zijn, maar in 30% van de tijd kan hij heel aardig zijn. In 10% van de gevallen kan ik vreselijk dom uit de hoek komen, maar 90% van mij is toch redelijk intelligent.
Door in percentages te denken haal je de scherpe randjes van je oordeel weg en zul je minder heftig reageren. En dat is vooral prettig als je je bijvoorbeeld stoort aan andere mensen of als je jezelf behoorlijk in de weg zit.
Heb jij enorm veel last van jouw zwart-witdenken? Dan is het zinvol om jouw mentale fitheid te trainen. Mentaal fitte mensen kijken op een genuanceerde manier naar zichzelf en anderen, zitten lekker in hun vel en zijn minder snel (langdurig) van slag. Mentale fitheid is te trainen. Net zoals een spier. Wil jij jouw mentale fitheid versterken? Neem dan gerust contact op om de mogelijkheden te bespreken.
Graag gedaan! Ik denk dat iedereen weleens zwart-wit denkt. Ik ook hoor. Sterker nog, ik ben een enorme zwart-witdenker geweest! Af en toe betrap ik mezelf er nog steeds op. Gelukkig kan ik mezelf nu goed terugfluiten ;-)
Sjow hey hier sta ik beschreven :( en dan vooral het negatieve....ik ben in alles slecht ect ect ik ben waardeloos en ik had gewoon niet geboren moeten worden dat was het eerste foutje....trainen therapie...pffff onzin juist door kijn zwart wit denken ben ik er helaas van overtuigd dat dit nooit meer zal veranderen en pas goed komt als ik mijn laatste adem uitblaas......amen
Hallo Louise,
het idee om in percentages te gaan denken is een goed alternatief, alleen vind ik het woord ' vreselijk' er niet goed in passen, dat klinkt vooral naar jezelf toe veroordelend, misschien is het woord 'behoorlijk' wat genuanceerder.
Ik ga het zeker toepassen, er in ieder geval bewust van worden is de eerste stap!
Andu • 02-10-2012, 16:21
Wat heb jij het weer mooi verwoord, het is weer een heel herkenbaar blog. Ik kan namelijk best zwart/wit denken op mijn tijd :)
Mooi stukje die me even op wijs om verder en anders te kijken :)
Thanks xxx