Huisarts, praktijkondersteuner, cardioloog, MDL-arts, acupuncturist, logopedist, haptonoom, osteopaat. Voordat Sam bij mij terechtkwam had hij al vele hulpverleners en therapeuten bezocht. En nu kwam hij bij mij: "De experts zeggen dat er geen medische oorzaak is voor mijn klachten. Ze denken dat het stress is. Daarom zit ik nu hier."
Met nieuwsgierigheid stelde ik tijdens het intakegesprek uiteenlopende vragen om een goed beeld van deze cliënt te krijgen. Deze op het oog vitaal uitziende, 43-jarige man had al 10 maanden last van allerlei fysieke en mentale klachten. Sinds 8 maanden was hij volledig ziek gemeld. Omdat medische redenen waren uitgesloten en 'stress' waarschijnlijk de oorzaak was van zijn aanhoudende problematiek, dacht Sam dat de klachten zijn ontstaan door een overbelasting op het werk. Dus ging ik op onderzoek uit.
"Ik begrijp dat je vooral wilt snappen waar je fysieke klachten vandaan komen en waarom ze nog niet weg zijn. Ook al zit je nu 8 maanden ziek thuis en ben je meer tot rust gekomen?"
"Ja, dat klopt. De klachten zijn gelukkig wel iets minder geworden. De eerste maanden kon ik bijvoorbeeld niet eens eten. Dat lukt nu wel. Maar ik blijf vervelende maagklachten houden. Ook blijf ik het gevoel houden dat mijn borst wordt afgekneld. En ook de hartkloppingen waren geen pretje."
"Dat lijkt mij ontzettend vervelend. Je vertelde dat het erg druk was op het werk, mede door zieke collega's. Is er naast het vele werk in die periode iets belangrijks of vervelends gebeurd?"
"Nee niet echt. Het enige wat ik kan bedenken is de drukte op mijn werk. Ik dacht destijds echt dat er iets mis was met mijn hart. Of mijn maag. Ik heb me behoorlijke zorgen gemaakt. Vooral de eerste maanden. Toen was het ziekenhuis in, ziekenhuis uit. En daarna alle andere therapeuten die ik heb bezocht. Ik werd er echt moedeloos van. Vooral omdat de klachten niet weggingen. En nu moet ik dus starten met opbouwen in mijn werk."
"En hoe vind je dat?"
"Ergens ben ik blij. Want ik heb echt geen hekel aan mijn werk. Wat ik doe vind ik best leuk. Nu voel ik me een beetje nutteloos. Aan de andere kant zie ik er erg tegenop. Ik weet niet wat voor achterstallig werk er ligt. Toen ik uitviel was er al achterstallig werk. En wat ik nu heb gehoord is dat het alleen maar erger is geworden."
"Dat lijkt mij eerlijk gezegd geen leuk vooruitzicht."
"Nee, want dan blijf ik puinruimen en op hetzelfde niveau taken verrichten. Dan kan ik nog steeds niet doorgroeien naar een andere functie."
"Is dat iets wat je graag wilt? Doorgroeien naar een andere functie?"
"Ja, eigenlijk wel. Ik ben al 3 tot 4 jaar gesprekken hierover aan het voeren. En steeds krijg ik hetzelfde te horen. Eerst moet de afdeling op orde zijn. Maar als er steeds iemand ziek wordt dan moet ik het werk van deze persoon oppakken. Dan kan ik geen andere taken doen, taken die horen bij deze andere functie. En ik snap het ook wel vanuit de organisatie, maar toch..."
"Dus je voert al 3 tot 4 jaar gesprekken over een andere functie, maar je krijgt steeds 'nee' van de organisatie. Tegelijkertijd ben je keihard aan het werk om ook het werk van je zieke collega's op te pakken. Daar zou ik persoonlijk ook klachten van krijgen..."
En zo kreeg ik steeds meer inzicht in de mogelijke oorzaken van de aanhoudende fysieke klachten van Sam. Naar mijn mening zou het een optelsom kunnen zijn van de wens om door te groeien naar een andere functie, het feit dat hij hier al 3 tot 4 jaar zonder resultaat gesprekken over heeft gevoerd en het feit dat hij werk moest overnemen van zieke collega's. Daarnaast is Sam vader van 3 kinderen in de leeftijd van 4, 6 en 9 jaar waarbij hij graag beschikbaar is voor zijn kinderen. Concluderend zie ik genoeg aanwijzingen voor Sam's aanhoudende klachten. In de vervolggesprekken gaat het onderzoek verder en gaan we op een oplossingsgerichte manier werken aan duurzaam herstel.
Als psycholoog ben je eigenlijk een detective. Je stelt vragen en werpt licht op verschillende gebieden van iemands leven. Naast inzicht in de werkomstandigheden is het als behandelaar, therapeut of coach ook belangrijk om andere gebieden te belichten. Naar mijn mening ontstaan klachten als gevolg van roofbouw op je lichaam, een medisch probleem, een trauma, een conflict of als je dingen doet die niet bij jou passen. Als er een helder beeld is van de situatie kun je kijken naar mogelijke oplossingen, bij voorkeur vanuit een holistisch oogpunt of vanuit een multidisciplinaire aanpak. Vergeet hierbij vooral niet de cliënt als expert bij de mogelijke oplossing of behandeling te betrekken.