Zolang ik me kan herinneren ben ik een perfectionist. Alles wat ik doe wil ik goed doen, foutloos, snel en het liefst sneller en beter dan een ander.
Het is gedrag of een mechanisme dat ik ongemerkt heb opgebouwd vanaf de kinderjaren. Bij hoge cijfers kreeg ik applaus, bij lage cijfers een veelzeggende stilte. Dus streefde ik naar applaus om de pijnlijke stiltes te vermijden. Want ja, zoals elk kind wilde ik dat mijn ouders trots op me waren en vooral niet teleurgesteld. Zo slim en menselijk als ik was, werd ik dus iemand die via prestaties waardering en liefde verzamelde.
Het perfectionistische gedrag breidde zich uit. Want, alleen een hoog cijfer was niet genoeg. Alles wat met dat cijfer of school te maken had, moest goed zijn. Was iets in mijn ogen niet netjes genoeg geschreven, dan schreef ik alles opnieuw uit. Tijdens mijn studiejaren onderstreepte ik in mijn studieboeken belangrijke informatie. Maar o wee als de streep niet recht genoeg was. Dan gumde ik de streep uit en trok ik 'm opnieuw.
Absurd overdreven en obsessief zo zie ik nu. Maar destijds was dit gedrag heel normaal. Superstreng was ik voor mezelf. En voor anderen. Waren zij tevreden met een 6, dan keurde ik ze af. Regelrechte projectie natuurlijk, want uiteindelijk vertelde mijn veroordeling meer iets over mezelf dan over de ander. Ik vond mezelf slecht als ik een 6 of lager scoorde! Gebeurde dit wel, dan had ik gefaald. Was ik niet goed genoeg. Mijn allerdiepste zelfafwijzing kwam direct boven water.
Inmiddels zie ik in dat perfectionisme leidt tot een ongelukkig gevoel. Streven naar een goed resultaat is prima, maar obsessief streven naar een perfect resultaat is zelfdestructief. Je bouwt een muur van waardering die bij elke vorm van kritiek als een kaartenhuis in elkaar stort.
Voor mij is perfectionisme op zich prima. Ik vertaal het als 'streven naar continu verbetering'. Voor sommige beroepen is het noodzakelijk en soms van levensbelang dat er gestreefd wordt naar perfectionisme (chirurg, kernfysicus, horlogemaker, apotheker ;-) Echter....een verslaving aan perfectionisme kan erg ongezond zijn...zoals alle verslavingen dat zijn voor een mens (verslaving aan roken, alcohol, liefde, waardering, sex....perfectionisme...enz. enz.). Verslaving aan perfectionisme vertaal ik als 'faalangst'. Perfectionisme hoef je niet te behandelen...faalangst wel. Angst kan je leven zuur maken. En zeker de angst dat je niet 'goed genoeg' bent voor deze wereld. Dat is een zeer gevaarlijke angst, want het kan je op den duur letterlijk je leven kosten als je blijft geloven dat je niet goed genoeg bent. Faalangst kan uitmonden in een ernstige depressie. De lezer die zich aangesproken voelt...zoek hulp en maak zsm een afspraak met je huisarts of psycholoog.
@Marjolein: Ik vind perfectionisme doorschieten in het streven naar verbetering. Bij zo'n specialist houdt het in dat die maar 1 patiënt per dag kan doen. Om dat er aan elke patiënt veel meer te verbeteren valt dan waar hij of zij tijd voor heeft. Voor zo'n man of vrouw geldt ook dat je op een bepaald moment met iets tevreden moet zijn om verder te kunnen.
Ik knipte vandaag een mooie bos bloemen uit mijn tuin. Rozen, vrouwenmantel, munt en blauwe geranium. De geur en kleur bij elkaar... hmmm perfect zoals de natuur is. Maar dat is een kwestie van mijn perceptie. Zoals alles slechts een perceptie is.
Anna • 09-06-2010, 16:32
Jeetje, wat een eerlijk en krachtig geschreven stukje... En bovendien: zo herkenbaar. Ja, ook ik trok mijn onderstrepingen enkel met lineaal en mijn aantekeningen waren zeer geliefd onder medeleerlingen /-studenten, omdat ze 'zo perfect waren'... Het fijne van ouder worden is wat mij betreft dat die fundamentele onzekerheid steeds meer wegebt. Wat er over blijft is een gevoel van echt blij zijn met jezelf, ook zonder op alle mogelijke levensdomeinen uit te blinken (wat per definitie een onmogelijk doel is: je zult in je leven altijd mensen ontmoeten die op een of ander terrein 'hoger scoren'). Durf te luisteren naar wie je echt bent en laat dat de leidraad zijn bij jouw levenskeuzes...