'Hoe kun je ziekmakende stress onderscheiden van goede, activerende stress, de stress die mensen gefocust en scherp houdt?', vroeg een hbo-docent tijdens een Navigating Stress Expeditie workshop die ik gaf.
Goede vraag.
Het onderscheid weten tussen deze vormen van stress helpt om gezond te blijven en om bij ziekmakende stress op tijd actie te ondernemen. Zo voorkom je overspannenheid of burnout-klachten.
In feite is het simpel. Positieve, activerende stress is kort van duur. Bijvoorbeeld als je een presentatie moet houden of een deadline hebt. Je voelt tijdelijk wat meer adrenaline, voelt spanning en hebt extra focus. Deze stress is positief. Na de presentatie of na de deadline voel je meer ontspannenheid, alsof er een lading van je schouders afvalt.
Denk maar aan een leeuw die een prooi vangt. Tijdens de jacht zit de leeuw vol adrenaline en is de leeuw hyper alert. Na de jacht gaat de leeuw, nadat zijn buik vol is, relaxen.
Wanneer er sprake is van ziekmakende stress is het adrenaline-gevoel continu aanwezig. Je staat AAN. De ene deadline volgt na de andere deadline. Is de ene klus klaar, dan volgt er weer een nieuwe klus die urgent is. Je bent steeds bezig, loopt misschien wel achter de feiten aan en voelt je continu onrustig, zowel in je lijf als in je hoofd.
Misschien ervaar je klachten zoals moeheid, prikkelbaarheid en concentratieproblemen. Je slaapt misschien slechter. Na een werkdag, halverwege de week of op vrijdag ben je uitgeput.
Ziekmakende en langdurige stress is er niet plotseling. Het bouwt zich op. En als je ECHT niet meer kunt, dan word je (langdurig) ziek.
Drie tips om ziekmakende stress te herkennen:
1. Leer te luisteren naar je lichaam en stel jouw alarmsignalen vast. Welke klachten ervaar jij bij langdurige stress? Fysiek, mentaal, emotioneel, energetisch? Deze klachten komen bij iedereen anders tot uiting. Als ik bijvoorbeeld op woensdag wekenlang totaal uitgeput ben, dan weet ik dat ik de afgelopen periode te veel hooi op mijn vork heb genomen.
2. Schakel jouw omgeving in. Durf je gezin of collega's te vragen om jou regelmatig feedback te geven. Heb je een kort lontje? Ben je emotioneel? Jouw omgeving heeft vaak sneller in de gaten dat je overbelast bent dan jijzelf.
3. Hoe zit je er deze maand juni bij? Als je in het onderwijs werkt en je merkt dat je in deze periode erg moe bent, ziek wordt, op je tenen loopt en verlangt naar de vakantie, dan bestaat de kans dat je dit jaar te veel stress hebt gehad.
Mijn naam is Louise. Ik spreek, adviseer, train, coach en maak graag content op gebied van mentale fitheid, welzijn en gezondheid. Denk je dat ik jou of jouw organisatie op gebied van mentale fitheid, welzijn en gezondheid van dienst kan zijn? Neem dan gerust contact op via info@louisehildebrand.nl