"Hoe zit het eigenlijk met de genen? En mensen die zeggen dat ze altijd zo zijn geweest?" Deze vraag kreeg ik afgelopen donderdag tijdens een workshop die ik gaf aan vrijwilligers bij stichting Vivaan.

2 weken en 3 dagen verder. Ik ben geen dieseltje meer dat langzaam op gang moet komen zodra ik opsta. Ik kan (bijna) weer normaal traplopen. Ik heb autogereden. En ik ben samen met een fysiotherapeut mijn besturingssysteem aan het resetten.

Daar lag ik dan. Volledig overgeleverd aan de zorg van medici en verpleegkundigen. Ik dacht dat ik alleen de afdeling spoedeisende hulp zou bezoeken. Niet dus. Noodgedwongen moest ik afgelopen zondag in het ziekenhuis blijven.

Je bent te dik. Te dun. Lelijk. Zwak. Dom. Niet-productief. Niet-ambitieus. Niet succesvol. Waardeloos. Niet goed genoeg... Al zouden we dit soort dingen tegen onze vrienden zeggen, dan zouden we geen vrienden meer overhouden. Dus waarom zeggen we dit soort dingen tegen onszelf?

Geïrriteerd. Boos. Verdrietig. Teleurgesteld. Angstig. Onzeker. Eenzaam. Kortom ongelukkig. Energievampieren, mensen die veel energie en tijd kosten, bereiken veel. En dan vooral in negatieve zin. Dit soort mensen maakt je doodmoe. Je denken draait overuren op het moment dat een energievampier vastgeroest zit in je leven.

Wat ben ik toch een dankbaar mens. Ik heb de vrijheid en middelen om een maand naar India te gaan voor een yoga-opleiding. Al zou ik in India zijn geboren, dan zou ik die kans misschien nooit hebben gehad. Sterker nog, dan was ik wellicht niet eens geboren omdat de echo liet zien dat ik een meisje ben.

Mensen houden van hokjesdenken. Zodra ze een beeld van een situatie hebben gevormd blijft dat beeld als een kras op een steen in het geheugen gegrift. Dat geldt ook voor meningen over mensen. Al bij het eerste contact krijgen mensen een stempel. Aardig. Niet aardig. Arrogant. Afstandelijk. Open. Vriendelijk. Luidruchtig. Introvert. Slim, dom... Dat helpt om de wereld overzichtelijk te houden.

Hoe meer verwachtingen er zijn, hoe groter de kans op teleurstelling. Ik vind het een mooie gedachte, maar vraag me af hoe realistisch dat is. Bewust of onbewust, heeft een mens niet altijd bepaalde verwachtingen? Naar je vrienden, collega's, partner, familie en zelfs naar vreemden toe?

Je hebt een geweldige avond met een vriend, je partner of familielid. Je lacht, hebt plezier, drinkt een drankje, je eet wat, hebt inspirerende gesprekken en je voelt je goed. Plotseling gebeurt er iets. De ander zegt of doet iets wat je niet leuk vindt. Vanaf dat moment voel je je naar. Misschien zeg je er iets van. Misschien niet. Je blijft denken aan dat ene ding. Die opmerking. Of die ene blik. Wat de ander daarna ook doet of zegt. Het is te laat. Wat een geweldige avond was, is nu een drama.

Iemand is aardig of niet aardig. Je bent goed of slecht. Een film is geweldig of juist vreselijk. Wat er ook gebeurt, je hebt direct een streng oordeel klaar. Een middenweg is er niet. Jouw wereld is zwart of wit.

Als mens heb je de gave om na te denken. Voordeel is dat je dingen kunt plannen en kunt nadenken over keuzes en beslissingen. Nadeel is dat je gedachten een loopje met je kunnen nemen. Ze verleiden, dringen zich op, schreeuwen naar je of dragen allerlei argumenten aan om jou van iets te overtuigen.

Poppetjes in het hoofd. De een is verstandig. De ander losbandig. Weer een ander is vrolijk. De volgende is avontuurlijk en eigenzinnig. Iedereen heeft poppetjes in het hoofd. Delen van jezelf die bij jou horen. Poppetjes die je ouders voor je hebben gekocht, die je van vrienden hebt gekregen of die je zelf hebt uitgekozen.

Een file naar het strand. Nummer 11 zijn bij de kassa. Een vriendin die niet snel genoeg reageert op mijn berichten. Moeheid voelen terwijl ik niet moe wil zijn. Als ik gefrustreerd ben, dan is dat meestal omdat ik de situatie waarin ik zit niet accepteer. Inmiddels is de frustratie veel minder. Ik besef nu dat ik niet op alles grip heb en hoef te hebben.

Hoe gaat het met je? 'Nou goed.' 'Ja, lekker hoor.' 'Druk.' Heb je ooit weleens gehoord: 'Ik heb een enorme kutdag.' Grote kans van niet. A. Omdat je een klotegevoel niet met iedereen wil delen. En b. Omdat het niet hip is om je slecht te voelen.

Invullen. Mensen doen dat graag en vaak. Logisch en heel menselijk. Vanuit je verleden heb je ervaringen opgebouwd waaruit je de toekomst denkt te kunnen voorspellen. Er is slechts een blik, woord of gebaar nodig om jou zekerheid te geven: ik heb gelijk.

Goed is goed genoeg. Denk je nu: prima, maar niet voor mij. Dan kamp je misschien met een obsessieve vorm van perfectionisme: je bent nooit tevreden en streeft onmogelijke, hoge doelen na.